Biografie

© Jerzy Andrzej Chmurzyński (j.chmurzyński@nencki.gov.pl)

WŁADIMIR M. BECHTERIEW (Bechterew)

Bechteriew, Władimir Michajłowicz (1857_1927), neurolog, neurofizjolog i psychiatra rosyjski. Studiował w Akademii Medycznej w St. Petersburgu. gdzie 1881 uzyskał stopień doktora, od 1885 był profesorem psychiatrii na uniwersytecie w Kazaniu, zaś od 1894 w Akademii Wojnenno-Medycznej w St. Petersburgu; tam też założyl 1908 słynny Instytut Psychoneurologiczny, którego został dyrektorem. Był autorem cennych prac z zakresu anatomii i fizjologii ośrodkowego układu nerwowego, odkrywca jąder podkorowych i szlaków nerwowych w mózgu. _ nazwanych później jego imieniem. Opisał po raz pierwszy isnienie antagonistycznych, wzajemnie się hamujących ośrodków w centralnym układzie nerwowym. Niezależnie od Iwana P. Pawłowa rozwinął teorię odruchów warunkowych, badając też zarówno nabyte, jak i wrodzone odruchy _ przy czym był jednym z głównych przedstawicieli teorii łańcuchów odruchowych. Jako psycholog był zdecydowanym zwolennikiem poglądów mechanistycznych i zastąpienia psychologii przez tzw. refleksologię (pogląd, że psychika ma charakter odrucchowy, co przez długie lata było bez [głośnych] zastrzeżeń przyjęte w psychologii i psychiatrii marksistowskiej _ por. Szewczuk 1966, rozdz. 3 _Psychika odruchową działalnością układu nerwowego_). Dał temu wyraz w swych podstawowych dziełach Objektiwnaja psichołogija (1907-1910) i Kollektiwnaja refleksołogija (1921). Bechteriew zmarł w wieku 70 lat w wyniku otrucia; prawdopodobnie został zamordowany z polecenia Stalina, a dwa dni przed śmiercią _rozpoznano_ u niego ciężką paranoję. _W kilka lat później stalinowski główny oskarżyciel, Andriej Januariewicz Wyszynski zalecił sądowi skazanie syna [Władimira] Bechteriewa na śmierć, a jego rodzinę umieścić w łagrze (Rayfield (2004, ss. 198 i nn.)_ [wg Wikipedia.de].

Wł. Szewczuk: Psychologia t.1. Warszawa 1966; D. Rayfield: Stalin und seine Henker. München 2004.