POLSKIE TOWARZYSTWO ETOLOGICZNE

Martin Johnson

Johnson, Martin (1884–1937), Amerykanin, światowej sławy amerykański podróżnik, twórca szeregu wspaniałych filmów o zwierzętach; w swoich podróżach docierał do najdalszych zakątków Polinezji, Indonezji i Afryki. Zginął w katastrofie samolotowej (Giżycki 1966, s. 210). W 1907-1909 wziął udział jako członek załogi w w rejsie Jacka Londona jachtem „Snark” przez Pacyfik. Podczas tury odbywanej po Stanach Zjedn. AP ze zdjęciami i pamiątkami z tej wyprawy poznał w Chanute (Kansas) Osę [to jest imię! –przyp. JAC] Leighty, z którą się ożenił w 1910. Po siedmiu latach uzbierali tyle pieniędzy, że mogli razem odbyć podróże na Archipelag Salomona, Borneo i wreszcie do Afryki. Osa] Johnson napisała o tych wyprawach książkę pt. Poślubiłam przygodę (Warszawa 1960; Giżycki, op. cit., s. 211). W Polsce Martin Johnson jest znany ze swej przedwojennej książki Congorilla, napisanej podczas kręcenia pierwszego filmu z lasów Ituri w Górach Księżycowych o pigmejach i gorylu górskim (Gorilla beringei), w której obalił mit filmowego King-Konga, mającego obrazować rzekomą agresywność goryli; por. badacze obyczajów i zachowania się małp człekokształtnych. Martin zginął w katastrofie lotniczej w Kalifornii, podczas gdy Osa jeszcze wróciła do zdrowia (zm. 1953). W 1961 w Osy rodzinnym mieście otwarto Martin and Osa Johnson Safari Museum, zawierające kolekcję filmów Johnsenów, fotografii, rękopisów, artykułów, książek i ich zbiorów, a także rzeczy osobistych.

W okresie powojennym podobną działalność prowadził Bernhard Grzimek.

Wybrana filmoteka: Cannibals of the South Seas (1912); Jack London's Adventures of the South Seas (1913); Among the Cannibal Isles of the South Seas (1918); Jungle Adventures (1921); Simba: King of the Beasts (1928); Wonders of the Congo (1931); Congorilla (1932); Wings Over Africa (1934); Baboona (1935); Children of Africa (1937); Jungle Depths of Borneo (1937); Borneo (1937); Jungles Calling (1937); I Married Adventure (1940); African Paradise (1941); Tulagi and the Solomons (1943); Big Game Hunt (1950s), film telewizyjny.

M. Johnson: Congorilla. Kraina karłów i goryli. [„Biblioteka Podróżnicza” t. 17]. Warszawa [1938]; K. Giżycki: W pogoni za mwe. Warszawa 1966.

Opracował Jerzy A. Chmurzyński © (e-mail: j.chmurzynski@nencki.gov.pl) 14 stycznia 2002 r. Uzupełnione 14 lutego 2007 r.

Etologia
Pory Roku
Rocznice
Aktualności
Historia polskiej etologii
Piśmiennictwo behawioralne
Pracownia Etologii

Back to home page, Nencki home page