POLSKIE TOWARZYSTWO ETOLOGICZNE

POLISH ETHOLOGICAL SOCIETY


Douglas A. Spalding

 

Spalding, Douglas Alexander (ok. 1840-1877), angielski filozof, który – podobnie jak u nas Tadeusz Garbowski – zajął się badaniem zachowania się zwierząt i m.in. opisał zjawisko imprinting, które potem (ok. 1900) Oskar Heinroth nazwał wpajaniem (niem. Prägung) – w ten sposób rozpoznając ważne zjawisko zazębiania się czynników dziedzicznych z elementami nabytymi. Mimo swej wczesnej śmierci i tego, że jego osiągnięcia w tej dziedzinie długo leżały zapomniane, tak że dopiero w 1950-ch latach John B. S. Haldane niektóre z nich powtórzył. Dlatego też William H. Thorpe w swej książce The Origin and Rise of Ethology napisał (1979), że Spalding powinien być uznany za założyciela etologii jeszcze przed Konradem Lorenzem

Życie Douglasa Spalding było niezwykle urozmaicone. Urodzony w Londynie, początkowo pracował tam jako prosty robotnik, po czym przeniósł się w pobliże Aberdeen, w Szkocji – gdzie filozof Alexander Bain umożliwił mu bezpłatne słuchanie wykładów na uniwersytecie w Aberdeen. Tak Spalding przez rok studiował filozofię i literaturę, by po roku wrócić do Londyna. Tam nabawił się gruźlicy, wskutek czego szukając sposobu wyleczenia się zjeździł pół Europy. Dzięki temu poznał w Awinionie Johna Stuarta Milla, a przez niego – wicehrabiego Amberley, syna byłego premiera brytyjskiego, Lorda Johna Russella, który powierzył mu rolę domowego nauczyciela swego syna, młodego Bertranda Russella, późniejszego znanego filozofa.

On instinct. Nature, 6, 1872, ss. 485-486; Instinct with original observations on young animal. Macmillan's Mag., 27, 1873, ss. 282-293 (reprinted in Brit. Journal of Animal Behaviour, 2, 1954, ss. 1-11).
J. B. S. Haldane: Introducing Douglas Spalding. Brit. Journal for Animal Behaviour, 2, 1954, s.1.
P. H. Gray: Spalding and his influence on research in developmental behavior. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 3, 1967, ss. 168-179.
P. H. Gray: Prerequisite to an analysis of behaviorism: The conscious automaton theory from Spalding to William James. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 4, 1968, ss. 365-376.

Na podstawie hasła w Wikipedia.de opracował Jerzy A. Chmurzyński (e-mail: j.chmurzynski@nencki.gov.pl) 6 lutego 2007 r.


green.gif (257 bytes) Etologia
green.gif (257 bytes) Pory Roku
green.gif (257 bytes) Rocznice
green.gif (257 bytes) Aktualności
green.gif (257 bytes) Historia polskiej etologii
green.gif (257 bytes) Piśmiennictwo behawioralne
green.gif (257 bytes) Pracownia Etologii

Back to home page, Nencki home page