POLSKIE TOWARZYSTWO ETOLOGICZNE POLISH ETHOLOGICAL SOCIETY

STANISŁAWA DEMBOWSKA

Stanisława Wiktoria Dembowska z d. Swinarska (1891-1962), córka Aleksandra Swinarskiego, inż. technologa i Nadziei z Włodzimi[e]rskich, żona Jana (1891-1962), biolog, protozoolog; podjęła studia na Wydz. Fiz.-Mat. Wyższych Kursów Żeńskich (później II Uniwersytetu Państwowego) w Moskwie - ze specjalizacją w zoologii bezkręgowców, w związku z czym wyjechała (1913) na specjalny kurs do Morskiej Stacji Biologicznej w Aleksandrowsku (później Polarnyj) k. Murmańska; studia ukończyła w 1916, po czym pracowała jako nauczycielka w szkole średniej, zaś po przyjeździe do Warszawy w 1918 rozpoczęła wraz z mężem Janem Dembowskim pracę w organizującym się Instytucie Nenckiego pod kierunkiem Romualda Minkiewicza, gdzie pracowała do 1934; w okresie 1928-1934 pracowała w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie; w 1934 przeniosła się wraz z mężęm do Wilna, gdzie pracowała w Zakł. Biologii Uniwersytetu S. Batorego; w 1944-1947 przebywała w Moskwie, po powrocie do kraju ponownie podjęła pracę w Inst. Nenckiego w Łodzi. W Uniw. Łódzkim habilitowała się z zoologii (1949) i wykładała biologię. Od 1954 prof. w Inst. Nenckiego. Pochowana na cm. Wojskowym w Warszawie w Alei Zasłużonych w tym samym grobie co Jan Dembowski.

Oprócz pracy w zakresie morfofizjologii pierwotniaków, w krótkim okresie w czasach przewojennych, podczas pobytu [1924-1925] w stacjach badawczych w Villefranche, Neapolu i Woods Hole zajmowała się etologią kraba nasiębiorcy (Dromia vulgaris). W przeciwieństwie do męża poświęcała uwagę tylko konkretnym zagadnieniom badawczym o charakterze eksperymentalnym; do nielicznych artykułów o charakterze ogólnym należą artykuły popularyzatorskie we Wszechświecie dotyczące mechaniki rozwoju, którą sama się zajmowała.

S.W. Dembowska: Studia nad ruchami czułków wewnętrznych (antenul) kraba Dromia vulgaris M.E. Prace Inst. Nenck., 3, 1925 z. 3 Nr 44, ss. 1-32; Idem: W sprawie symbiozy kraba Dromia vulgaris M.E. z gąbką Suberites domuncula. Prace Inst. Nenck., 3, 1925, z. 3, Nr 46, ss. 1-20 (wyd. ang.: Study on the habits of the crab Dromia vulgaris M.E. Biol. Bull., 50, 1926, ss. 163-178); Idem: Nowsze badania nad determinacją rozwoju jeżowca. Wszechświat, 1931 z. 5-6, ss. 1-8; Idem: Z dziedziny mechaniki rozwoju. Wszechświat, 1932 z. 4, ss. 1-8; Idem: Czynniki organizacyjne w rozwoju. Wszechświat, 1937 z. 3, ss. 1-8.

[biogramy:] S. Dryl: Kosmos A, 11, 1962, ss. 265-267; L. Kuźnicki: Przegl. zool., 8, 1964, ss. 191-201.

Opracował Jerzy A. Chmurzyński (e-mail: j.chmurzynski@nencki.gov.pl) 12 grudnia 1997 r.

Historia polskiej etologii
Etologia
Aktualności

Back to home page, Nencki home page